Τέσσερα μαθήματα από τη νίκη του Ραφαέλ Κορέα

Μεγάλη νίκη πέτυχε την Κυριακή ο Ραφαέλ Κορέα στο Εκουαδόρ, με μια πλειοψηφία που αγγίζει το 57% και θα τη ζήλευαν ηγέτες όπως ο Ομπάμα, ο Ολάντ και ο Ραχόι, που κυβερνούν με πολύ μικρότερα ποσοστά. Ο Αργεντινός πολιτικός αναλυτής Ατίλιο Μπορόν (1) συνοψίζει τα συμπεράσματα αυτής της εξέλιξης σε τέσσερα μαθήματα, χρήσιμα τόσο για την αριστερά όσο και για τους αντιπάλους της.

Πρώτον μάθημα, και πιο προφανές. Η επανεκλογή του Κορέα δεν μεταφράζεται απλώς σε επικύρωση της λαϊκής εντολής, αλλά και πράσινο φως για να συνεχίσει τη μεταρρυθμιστική διαδικασία του πιο γρήγορα και πιο βαθιά. Ο επανεκλεγείς πρόεδρος γνωρίζει ότι τα επόμενα 4 χρόνια θα είναι κρίσιμα για να γίνουν οι αλλαγές μη αναστρέψιμες, και αφού συμπληρωθούν 10 χρόνια διακυβέρνησης (από το 2007 που είναι στην εξουσία) να μπορεί να παραδώσει ένα Εκουαδόρ καλύτερο, πιο δίκαιο και πιο βιώσιμο (2). Ένα Εκουαδόρ όπου η διαφορετικότητα δε θα είναι παράγοντας ανισότητας, και κυρίαρχη πολιτική φιλοσοφία θα είναι ο –πρώιμος– σοσιαλισμός των αρχαίων Κέτσουα, το περίφημο sumak kawsay, ή buen vivir στα ισπανικά («Ευ ζην»). Ασφαλώς η δεξιά αντίδραση είναι προετοιμασμένη γι’ αυτό το ενδεχόμενο και τα επόμενα χρόνια θα εντείνει τις προσπάθειες για να αποτρέψει την ολοκλήρωση της λεγόμενης Επανάστασης Πολιτών (Revolución Ciudadana).

Δεύτερο μάθημα. Όταν μια κυβέρνηση είναι πιστή στις εξαγγελίες της και παίρνει μέτρα που βελτιώνουν το επίπεδο ζωής του λαού, ο λαός θα είναι επίσης πιστός σ’ αυτή την κυβέρνηση. Η χειραγώγηση των ολιγαρχιών που ελέγχουν τα μέσα ενημέρωσης, οι συνομωσίες των κυρίαρχων τάξεων και τα στρατηγήματα του ιμπεριαλισμού θα συντριβούν απέναντι στο τείχος στήριξης του κόσμου σε μια κυβέρνηση πιστή στα λεγόμενά της.

Τρίτο μάθημα. Η κονφορμιστική θεωρία σύμφωνα με την οποία η εξουσία «φθείρει» δεν ισχύει γενικά. Ισχύει όταν έχουμε να κάνουμε με μια κυβέρνηση που στην ουσία εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ολιγαρχιών, ή όταν οι μεταρρυθμίσεις που ανακοινώνει εξασθενούν, ταλαντεύονται ή παραπέμπονται στις καλένδες. Με άλλα λόγια, όταν η κυβέρνηση εξαπατά το λαό. Στο Εκουαδόρ όμως έγινε κάτι διαφορετικό. Μια κυβέρνηση που υποστήριξε τα θύματα του προηγούμενου συστήματος, και ο λαός δεν την ξέχασε: Από 51% το 2009, ο Ραφαέλ Κορέα συγκέντρωσε χθες περίπου 57%. Αντί λοιπόν για «φθορά» της εξουσίας, είδαμε ενίσχυσή της.

Τέταρτο μάθημα και τελευταίο. Μ' αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα ξεπερνιέται ένα πολιτικό αδιέξοδο που είχε προκύψει εξαιτίας των προσκομμάτων που έβαζε το κοινοβούλιο σε σημαντικά νομοθετήματα. Το κυβερνόν κόμμα Alianza País θα έχει ευρεία πλειοψηφία στη νέα Εθνοσυνέλευση και δε θα είναι όμηρος της αντιπολίτευσης (3). Κατά συνέπεια, δε θα υπάρχει πλέον κώλυμα για να περάσουν ο Οργανικός Νόμος για τις Επικοινωνίες (Μέσα Ενημέρωσης), ο νέος Περιβαλλοντικός Κώδικας και ο απαραίτητος για την αγροτική μεταρρύθμιση Νόμος Υδάτων, μεταξύ άλλων (4). Μια ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα απομακρύνει και τα τελευταία εμπόδια για να προχωρήσουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε κρίσιμους τομείς.

Συνολικά, με τη μεγάλη νίκη του Κορέα, μαζί με την πρόσφατη νίκη του Τσάβες και την αναμενόμενη επανεκλογή και του Μοράλες (το 2014), ο «σκληρός πυρήνας» της αριστεράς που δημιουργήθηκε στη Λατινική Αμερική στις αρχές του αιώνα βγαίνει ενισχυμένος, «τραβώντας» προς τα αριστερά και τις αντίστοιχες διαδικασίες στην Αργεντινή, την Ουρουγουάη και τη Βραζιλία.

Οι εποχές έχουν αλλάξει. Η εκλογική επικύρωση ενός προέδρου που ηγήθηκε μιας θαυμαστής διαδικασίας κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών, που αψήφησε την Αυτοκρατορία εντάσσοντας τη χώρα του στην ALBA, που τερμάτισε τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ κλείνοντας τη βάση της Μάντα, που πραγματοποίησε έναν υποδειγματικό λογιστικό έλεγχο που ελάφρυνε σημαντικά το δημόσιο χρέος, και που έδωσε άσυλο στον Τζούλιαν Ασάνζ, δεν είναι κάτι που το βλέπουμε κάθε μέρα.

Εμείς απλά προσθέτουμε ότι τα παραπάνω συμπεράσματα - μαθήματα του Ατίλιο Μπορόν,  μπορούν να αποδειχτούν χρήσιμα και για τους λαούς της περιφέρειας της Ευρώπης, που αντιμετωπίζουν τα τελευταία χρόνια παρόμοια προβλήματα με αυτά που ταλάνιζαν τους λαούς της Λατινικής Αμερικής στο πρόσφατο παρελθόν. Μια προοδευτική φιλολαϊκή πολιτική πρόταση που θα είναι έντιμη, δε θα διστάσει να αμφισβητήσει και να συγκρουστεί με τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας, που θα βελτιώσει το επίπεδο ζωής της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού, που θα λύσει προβλήματα μόνιμα και όχι μόνο πρόσκαιρα, και γιατί όχι, θα ηγηθεί ενός διαφορετικού δρόμου και πολιτικής φιλοσοφίας στην Ευρώπη της λιτότητας και της υποταγής στο τραπεζικό και κορπορατικό κεφάλαιο, δε βλέπουμε το λόγο γιατί να μην τύχει ευρείας λαϊκής υποστήριξης.

Σημειώσεις:

(1) Πηγή: Correa: cuatro lecciones de su victoria

(2) Σημειωτέον ότι το Σύνταγμα δεν προβλέπει δυνατότητα νέας θητείας, και ο ίδιος ο Κορέα δεν έχει εκφράσει την επιθυμία να συνεχίσει να κυβερνά μετά το 2017. Σε συνέντευξή του στο RussiaToday είπε ότι μετά το τέλος της θητείας του επιθυμεί να επιστρέψει στη διδασκαλία στο πανεπιστήμιο και να αφοσιωθεί στην οικογένειά του.

(3) Με το σύνολο σχεδόν των ψήφων για το κοινοβούλιο καταμετρημένες, η Alianza País παίρνει περίπου 52%, που αντιστοιχεί σε 91 από τις 137 έδρες. Οριακά επομένως πιάνει και το όριο των 2/3 που επιτρέπει συνταγματική μεταρρύθμιση.

(4) Σε συνέντευξή του στην Página12 της Αργεντινής, ο Κορέα δήλωσε ότι σκοπεύει να περάσει άμεσα το νέο νόμο για τις τηλεπικοινωνίες, σε αντικατάσταση παλιότερου νόμου από την εποχή της δικτατορίας, με στόχο το κράτος "να ελέγχει τις καταχρήσεις του Τύπου, αλλά να μη φτάνει στη λογοκρισία". Επίσης να τροποποιήσει και να επικαιροποιήσει τον Ποινικό Κώδικα που ισχύει για πάνω από 70 χρόνια. Επιθυμία του ακόμα είναι να ενταχθεί ο Ισημερινός στον οικονομικό οργανισμό Mercosur, μαζί με την Αργεντινή, την Ουρουγουάη, τη Βραζιλία και πιο πρόσφατα τη Βενεζουέλα.